Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών και οι εργασίες μεταδόθηκαν διαδικτυακά με live streamming, ενώ είναι διαθέσιμα και τα βίντεο του Συνεδρίου: 8 Νοέμβρη & 9 Νοέμβρη.
Το Συνέδριο διοργάνωσε το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριαναφυλλίδη), στο πλαίσιο των ετήσιων διεθνών συνεδρίων για τη διαχρονική και διατοπική μελέτη της ελληνικής και την οργανωτική επιτροπή αποτέλεσαν οι καθηγητές Χρήστος Τζιτζιλής, Θεοδοσία Παυλίδου & Γιώργος Παπαναστασίου.
Στόχος του Συνεδρίου ήταν να εξετάσει τις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία, με επίκεντρο κυρίως τις σχέσεις της ελληνικής με άλλες γλώσσες στις περιοχές αυτές.
Στο Συνέδριο συμμετείχαν σάν κύριοι ομιλητές οι καθηγητές Bernt Brendemoen (Universitetet i Oslo) και Petya Assenova (University of Sofia), κορυφαίοι μελετητές ζητημάτων που σχετίζονται με τις γλωσικές επαφές στις περιοχές που αποτελούν το αντικείμενο του Συνεδρίου.
Στο Συνέδριο συμμετείχαν σάν κύριοι ομιλητές οι καθηγητές Bernt Brendemoen (Universitetet i Oslo) και Petya Assenova (University of Sofia), κορυφαίοι μελετητές ζητημάτων που σχετίζονται με τις γλωσικές επαφές στις περιοχές που αποτελούν το αντικείμενο του Συνεδρίου.
Επίσης, συμμετείχαν ερευνητές με διεθνή αναγνώριση και διακεκριμένη προσφορά στις περιοχές αυτές, όπως οι Matthias Kappler (Università Ca’Foscari, Venezia), Ελένη Καραντζόλα (Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ρόδος), Αγγελική Ράλλη (Πανεπιστήμιο Πατρών), Helmut Schaller (Universität Marburg) κ.ά.
Περιγραφή
Όπως περιγραφόταν και στην πρόσκληση του Πρώτου Συνεδρίου (2016), η απόφαση να διοργανωθεί ένα συνέδριο αφιερωμένο στις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και στη Μικρά Ασία οφείλεται στη διαπίστωση οτι οι εργασίες που ερευνούν τις επαφές στις δύο περιοχές συνήθως κινούνται ανεξάρτητα και χωρίς να επωφελούνται αμοιβαία απο τα συμπεράσματα και τα επιτεύγματα των ερευνών στην καθεμιά απο αυτές, άν και οι δύο βασικές γλώσσες επαφής είναι οι ίδιες (ελληνική και τουρκική) και το ιστορικό πλαίσιο είναι σε σημαντικό βαθμό ενιαίο.
Απώτερος στόχος του συνεδρίου είναι η αποκατάσταση ενός γόνιμου διαλόγου ανάμεσα στην έρευνα που αφορά τις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και στην αντίστοιχη που αφορά τη Μικρά Ασία. Απο την άποψη αυτή οι ανακοινώσεις που θα φιλοξενηθούν στο Συνέδριο μπορούν να ενταχθούν σε τρείς κατηγορίες: (α) αυτές που αφορούν τα Βαλκάνια, (β) αυτές που αφορούν τη Μικρά Ασία, και (γ) αυτές που αφορούν τη συγκριτική εξέταση των δεδομένων των δύο χώρων.
Στις θεματικές περιοχές του Συνεδρίου εντάσσονται μεταξύ άλλων: (1) θεωρητικά προβλήματα γλωσσικών επαφών, (2) γλωσσικές επαφές και διαλεκτολογία, (3) γλωσσικές επαφές και ετυμολογία, (4) γλωσσικές επαφές και τυπολογία, (5) γλωσσικές επαφές και φιλολογία.
Εξετάζονται ζητήματα που αφορούν όλα τα επίπεδα της γλωσσικής ανάλυσης που επηρεάζονται ή καθορίζονται απο τις γλωσσικές επαφές (φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη, λεξιλόγιο κλπ.).
Στο πλαίσιο των (γεω)τυπολογικών μελετών τα Βαλκάνια μας προσφέρουν το κλασικό παράδειγμα γλωσσικής ένωσης, τη «Βαλκανική Γλωσσική Ένωση» (Balkan Sprachbund).
Η νεότερη έρευνα τεκμηρίωσε την ύπαρξη μιας εξίσου σημαντικής γλωσσικής ένωσης στον μικρασιατικό χώρο, την «Ανατολιακή Γλωσσική Ένωση» (Anatolian Sprachbund).
Η μελέτη των προβλημάτων- της αναμένεται να διευρύνει τις θεωρητικές αναζητήσεις για τον συχνά αμφισβητούμενο όρο «Sprachbund» και να συμβάλει ουσιαστικά στην κατανόηση του γλωσσικού τοπίου στη Μικρά Ασία.
Η σύγκριση μεταξύ των δύο αυτών γλωσσικών ενώσεων, που η καθεμιά-τους έχει διαφορετικά βασικά χαρακτηριστικά, δείχνει ανάγλυφα οτι οι δύο περιοχές, παρά τις αναμφισβήτητες ομοιότητες, παρουσιάζουν επίσης σημαντικές διαφορές μεταξύ-τους, που δέν αντικατοπτρίζονται μόνο στα γλωσσολογικά ισόγλωσσα, αλλα και στα πολιτισμικά.
Απο την άποψη αυτή, ο συμπλεκτικός σύνδεσμος «και», που ενώνει τα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία στον τίτλο του συνεδρίου δέ λειτουργεί απλώς αθροιστικά, αλλα και αντιπαραθετικά.
Το αίτημα για διαχρονική εξέταση των γλωσσικών επαφών δηλώνεται με την πρόταση για συνεξέταση των σχετικών προβλημάτων σε τρείς περιόδους: την αρχαία, τη μεσαιωνική και τη νεότερη.
Η εξέταση αυτή, πέρα απο την ανάδειξη του ιστορικού βάθους και του διατοπικού εύρους των επαφών, αποσκοπεί: (1) στην επισήμανση όχι μόνο των ομοιοτήτων, αλλα και των ιδιαιτεροτήτων των φαινομένων που οφείλονται σε γλωσσικές επαφές σε κάθε περίοδο, (2) στη συγκριτική εξέταση των επαφών δύο γλωσσών ή διαλέκτων σε διαφορετικές περιόδους στις δύο περιοχές, (3) στην ανίχνευση γλωσσικών ενώσεων στα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία (ή την επανεξέταση παλιότερων προτάσεων για πιθανές γλωσσικές ενώσεις) κατα την αρχαιότητα, και τη σύγκρισή-τους με τις αντίστοιχες ενώσεις των νεοτέρων περιόδων.
Το συνέδριο αυτό είναι το πέμπτο στη σειρά των ετήσιων διεθνών συνεδρίων για τη διαχρονική και διατοπική μελέτη της ελληνικής γλώσσας, που διοργανώνονται απο το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών και είναι αφιερωμένα εναλλάξ: (α) στην ετυμολογία της ελληνικής (2015, 2018), (β) στις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και στη Μικρά Ασία (2016), και (γ) στην Κοινή, στις κοινές και στη διαμόρφωση της κοινής νεοελληνικής (2017).
Μπορείτε να κατεβάσετε το πρόγραμμα και τις περιλήψεις σε pdf:
*Το Συνέδριο ήταν προγραμματισμένο να διεξαχθεί μέχρι και την Κυριακή, 10 Νοέμβρη, ομως, μετά απο ακυρώσεις ομιλιών, το πρόγραμμα συμπτύχθηκε και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το Σάββατο, με αποτέλεσμα να είναι διαθέσιμα δύο βίντεο: της Παρασκευής, 8 Νοέμβρη και του Σαββάτου, 9 Νοέμβρη.
